Quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán là một phần quan trọng của thành công dài hạn trên thị trường. Bằng cách xây dựng kế hoạch đầu tư dài hạn, đa dạng hóa portofolio, và kiểm soát cảm xúc trong quá trình ra quyết định giao dịch, nhà đầu tư có thể giảm thiểu những biến động không mong muốn và tối ưu hóa lợi nhuận. Quan sát thị trường một cách bình tĩnh và sử dụng các công cụ tự động hóa cũng giúp cải thiện quá trình quản lý rủi ro.
1. Rủi ro trong đầu tư chứng khoán là gì?
Rủi ro trong việc đầu tư chứng khoán đề cập đến khả năng mất mát về giá trị đầu tư, dẫn đến thua lỗ cho nhà đầu tư. Có nhiều nguyên nhân gây ra rủi ro này:
Rủi ro từ tình hình kinh tế xã hội: Sự ổn định kinh tế tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp và gia tăng lượng cung tiền vào thị trường chứng khoán. Ngược lại, nền kinh tế không ổn định khiến kỳ vọng của nhà đầu tư suy giảm, có thể dẫn đến các đợt bán tháo do tâm lý hoang mang hoặc sợ hãi quá mức, làm giảm giá trị thị trường.
>>> Xem thêm bài viết: Tìm hiểu các loại lệnh chứng khoán: ato, atc, lo, mp
Rủi ro thị trường: Đây là loại rủi ro khiến hầu hết các cổ phiếu trên thị trường bị ảnh hưởng mạnh mẽ. Nó có thể bắt nguồn từ các yếu tố như tăng lãi suất, biến động giá vàng, giá hàng hóa, hoặc các yếu tố chính trị và địa chính trị. Mặc dù có thể thực hiện đa dạng hóa danh mục đầu tư, nhưng rủi ro thị trường vẫn có thể gây tổn thất lớn, do đó việc thiết lập ngưỡng chốt lỗ là rất quan trọng.
Rủi ro từ doanh nghiệp: Có thể xuất phát từ nhiều yếu tố như tăng trưởng kinh doanh, tình hình tài chính, hoặc các vấn đề liên quan đến ban lãnh đạo của doanh nghiệp. Mọi yếu tố nội bộ đều có thể khiến giá cổ phiếu giảm và gây rủi ro cho nhà đầu tư.
Rủi ro phi hệ thống: Đây là loại rủi ro có thể kiểm soát được, bao gồm các yếu tố như lựa chọn sai cổ phiếu, thời điểm không phù hợp, chiến lược đầu tư không đúng hoặc phân tích không chính xác. Rủi ro này ảnh hưởng đến từng cổ phiếu cụ thể và có thể được giảm thiểu thông qua việc nghiên cứu kỹ lưỡng và phân bổ danh mục đầu tư.
2. Quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán là gì?
>>> Xem thêm bài viết: CƠ HỘI VÀ RỦI RO TRONG NGÀY GIAO DỊCH KHÔNG HƯỞNG QUYỀN
Quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán là quá trình phân tích, xác định và giảm thiểu những nguy cơ có thể xảy ra khi tham gia vào thị trường chứng khoán. Rủi ro có thể xuất phát từ danh mục đầu tư và tài khoản giao dịch, bao gồm sự đảo chiều mạnh mẽ trong xu hướng, chênh lệch giá, sự kiện chính trị, sụp đổ thị trường, phá sản, rủi ro tiền tệ, báo cáo thu nhập, báo cáo của chính phủ, lạm phát và chính sách tiền tệ.
Quản trị vốn mua cổ phiếu là quá trình nhận dạng, phân tích, đo lường và đánh giá các nguy cơ để tìm các biện pháp kiểm soát và giảm thiểu hậu quả của rủi ro đối với hoạt động kinh doanh, nhằm tối ưu hóa sử dụng các nguồn lực. Trong lĩnh vực tài chính, quản trị rủi ro đề cập đến việc phân tích và xác định những rủi ro tiềm ẩn, sau đó áp dụng các biện pháp để giảm thiểu sự không chắc chắn khi đưa ra quyết định đầu tư. Nó có thể hiểu là việc hạn chế tổn thất trong một khoản đầu tư cụ thể hoặc trong một danh mục đầu tư.
Nhà đầu tư cần có quy trình quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán riêng của mình để xác định, điều chỉnh và quản lý tất cả các nguy cơ tiềm ẩn mà tài khoản của họ có thể đối mặt, đảm bảo rằng tổn thất được giảm thiểu ở mức tối đa.
Khái niệm này rất phổ biến và liên quan đến các khía cạnh thống kê và xác suất, thường không được các nhà đầu tư chuyên nghiệp nắm vững. Do đó, để dễ hiểu, chúng ta có thể tập trung vào một số kỹ thuật quản trị rủi ro đơn giản mà các nhà đầu tư có thể áp dụng. Điều này bao gồm các phương pháp quản trị rủi ro trong các giai đoạn khác nhau: trước khi mở vị thế, trong quá trình nắm giữ vị thế và sau khi đóng vị thế.
2.1 Trước khi mở vị thế
Trước khi mở vị thế mua/bán, nhà đầu tư cần xem xét một số vấn đề quan trọng sau đây:
- Luôn tính toán ngưỡng cắt lỗ: Dù có mua cổ phiếu của một doanh nghiệp tốt, việc quản lý rủi ro vẫn rất quan trọng. Tính toán ngưỡng cắt lỗ giúp đánh giá rõ mức độ thua lỗ có thể phải chịu nếu dự báo không chính xác. Điều này giúp nhà đầu tư có thể kiểm soát rủi ro một cách hiệu quả.
- Hệ số rủi ro/lợi nhuận (risk reward ratio): Đây là chỉ số chứng khoán đo lường lợi nhuận tiềm năng so với mức thua lỗ tối đa có thể chấp nhận được. Khoản thua lỗ tối đa thường được xác định từ giá mua đến ngưỡng cắt lỗ. Trong khi đó, lợi nhuận thường được ước lượng từ giá mục tiêu hoặc các phương pháp dự báo khác.
>>> Xem thêm bài viết: Hiểu về uptrend và downtrend để đầu tư hiệu suất cao
Ví dụ, nếu hệ số này là 1:7, tức là nhà đầu tư có thể nhận được 7 đồng lợi nhuận cho mỗi đồng rủi ro. Tuy nhiên, nếu giá mua cao hơn và hệ số giảm xuống 1:1, thì vị thế mua trở nên không hấp dẫn do mức giá mua quá cao. Thông thường, hệ số này nên ít nhất là 1:3 để đảm bảo tỷ lệ rủi ro/hưởng lợi cân đối. Nếu hệ số quá lớn, rủi ro sẽ tăng lên, khi đó nhà đầu tư nên xem xét lại quyết định mở vị thế. Thay vào đó, họ có thể chờ đợi điểm mua tốt hơn hoặc tìm kiếm cơ hội đầu tư khác.
2.2 Trong quá trình đầu tư
Để tối đa hóa lợi nhuận:
- Ngưỡng chốt lời thường được xác định dựa trên nhiều yếu tố như mẫu hình giá, các mức kháng cự mạnh, hoặc dựa trên phân tích cơ bản của thị trường. Tuy nhiên, độ tin cậy của những phương pháp này thường khác nhau, với yếu tố cơ bản có thể thay đổi và tạo ra sự tăng trưởng giá mạnh hơn dự kiến. Trong các xu hướng tăng, việc chốt lời có thể dường như không cần thiết, đặc biệt khi xu hướng đang tiếp tục. Khi một mức kháng cự bị phá vỡ, đây thường là một tín hiệu quan trọng cho thấy sự mạnh mẽ của xu hướng tăng.
- Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là việc nâng cao ngưỡng chốt lời phải được dựa trên phân tích cụ thể và hợp lý. Nếu nhà đầu tư không có một kế hoạch cụ thể khi giá vượt qua mục tiêu lợi nhuận, thì quyết định chốt lời và chờ đợi cơ hội mới là sự lựa chọn tốt nhất. Ngoài ra, việc nâng cao mức tiêu lợi nhuận cũng nên đi đôi với việc tăng cắt lỗ để bảo vệ lợi nhuận đã có.
Cắt lỗ:
- Đây là một nguyên tắc cốt lõi trong quản trị rủi ro. Mặc dù đầu tư có thể mang lại lợi nhuận lớn, nhưng việc không cắt lỗ kịp thời trong một số trường hợp có thể làm mất đi toàn bộ lợi nhuận đã có. Việc cắt lỗ đảm bảo rằng nguồn vốn vẫn còn và có thể sử dụng để tái đầu tư sau này.
- Ví dụ, nếu thiết lập một chiến lược với mức độ cắt lỗ là 2% dưới giá mua và giá đạt đến mức cắt lỗ liên tục trong 10 lần, tổng số tiền mất đi sẽ là 18.29%. Với mức lỗ này, chỉ cần danh mục đầu tư tăng trưởng 22.3% thì nhà đầu tư sẽ phục hồi được vốn ban đầu (100/81.71-1). Đáng chú ý, nếu chiến lược đầu tư ban đầu được xây dựng một cách cẩn thận, việc thua lỗ liên tục 10 lần là điều rất hiếm gặp. Nếu thực sự xảy ra tình trạng thua lỗ liên tục như vậy, đó có thể là do (1) chiến lược đầu tư không chính xác, nhà đầu tư cần điều chỉnh lại chiến lược; hoặc (2) may mắn không đứng về phía nhà đầu tư, tức là đầu tư tài chính không phù hợp với nhà đầu tư.
Nâng cắt lỗ:
- Nâng cao ngưỡng cắt lỗ là một phương pháp quản trị rủi ro tiềm năng trong quá trình đầu tư. Thường xuyên, chúng ta sẽ gặp trường hợp giá tài sản tăng theo dự đoán và tiến gần đến mức mục tiêu lãi. Tuy nhiên, trước khi đạt được mục tiêu, thị trường có thể đảo chiều và đòi hỏi điều chỉnh ngưỡng cắt lỗ, dẫn đến một khoản lỗ nhỏ trong danh mục đầu tư. Trên góc độ kỹ thuật, điều này là bình thường và chỉ cho thấy việc tuân thủ các quy tắc đầu tư ban đầu.
- Tuy nhiên, từ góc độ quản trị rủi ro, phương pháp này có thể đánh mất tiềm năng lợi nhuận không cần thiết hoặc tạo ra rủi ro không mong muốn. Vì vậy, để ngăn chặn tình trạng này, nhà đầu tư cần áp dụng một cơ chế “nâng cắt lỗ”.
- Cơ chế này hoạt động như sau: khi giá di chuyển theo hướng dự đoán (tăng), ngưỡng cắt lỗ sẽ được điều chỉnh lên (nâng cao) tương ứng. Điều này giúp đảm bảo rằng trong trường hợp giá có đảo chiều, khoản đầu tư vẫn có thể tạo ra lợi nhuận hoặc ít nhất là tránh khỏi lỗ.
2.3 Sau đầu tư
Việc đánh giá lại các khoản đầu tư đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm tra hiệu quả của chiến lược quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán và xác định các điểm cần cải thiện. Điều này không chỉ giúp nhà đầu tư điều chỉnh và cải thiện chiến lược của mình mà còn tạo ra cơ hội tối ưu hóa lợi nhuận trong tương lai.
Tránh xa thị trường sau khi đạt được lợi nhuận lớn hoặc gặp thua lỗ đáng kể có vẻ như là một quyết định khó tin, nhưng thực tế lại rất cần thiết. Khi đạt được lợi nhuận lớn, cảm giác hưng phấn có thể khiến nhà đầu tư trở nên quá tự tin và dẫn đến việc ra quyết định đầu tư mạo hiểm hơn trong tương lai. Ngược lại, khi gặp thua lỗ lớn, tâm lý rụt rè có thể thúc đẩy họ vào việc đầu tư quá mức, hy vọng phục hồi vốn. Tuy nhiên, việc này thường dẫn đến những rủi ro lớn và kết quả thường là thêm nhiều thua lỗ hơn. Trong cả hai tình huống, việc bị chi phối bởi cảm xúc là điều cần tránh.
Do đó, một trong những cách hiệu quả được đề xuất là tránh xa thị trường trong một khoảng thời gian nhất định để lấy lại sự ổn định tinh thần trước khi tái khám phá các cơ hội giao dịch. Điều này giúp nhà đầu tư duy trì sự bình tĩnh và khách quan, từ đó đảm bảo quyết định đầu tư được đưa ra dựa trên lý trí và phân tích chứ không bị ảnh hưởng bởi cảm xúc.
3. Các phương pháp quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán
Xác định điểm thoát lệnh là quá trình quyết định mức giá mà một nhà đầu tư sẽ đóng vị thế của mình. Trước khi mua bất kỳ cổ phiếu nào, việc này là cực kỳ quan trọng để bảo vệ vốn đầu tư và giảm thiểu tổn thất. Nếu tài khoản ghi nhận mức lỗ -10%, có thể vẫn có cơ hội phục hồi, nhưng mức lỗ vượt quá 15% sẽ làm cho việc phục hồi vốn ban đầu trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Cách tiếp cận này phụ thuộc vào khẩu vị rủi ro của mỗi nhà đầu tư, tuy nhiên, một số gợi ý từ các nhà đầu tư thành công là đặt mức giá thoát lệnh khi giá điều chỉnh từ đỉnh gần nhất ở mức 8-10%. Điều này giúp nhà đầu tư giữ được lợi nhuận và bảo toàn vốn đầu tư.
>>> Xem thêm bài viết: Chỉ báo sideway là gì và cơ hội giao dịch trong thị trường
Khóa lợi nhuận là việc nhà đầu tư đặt một mức giá mục tiêu hoặc tỷ lệ lợi nhuận mà họ sẵn lòng chấp nhận. Khi giá chạm đến mức mục tiêu đó, nhà đầu tư có thể quyết định bán toàn bộ hoặc một phần vị thế để ghi nhận lợi nhuận. Việc này giúp tránh được tâm lý tham lam khi thị trường tăng và giúp thiết lập trạng thái sẵn sàng bán. Thiết lập mục tiêu lợi nhuận cũng giúp ngăn chặn việc bị cuốn theo tâm lý giữ giá cao không bán, một lỗi phổ biến gặp phải khi thị trường giảm.
Sử dụng đòn bẩy tài chính hợp lý có thể giúp tối ưu hóa cơ hội và tăng lợi nhuận, nhưng cũng đi kèm với rủi ro cao. Khi có tín hiệu không ổn định từ môi trường kinh tế xã hội, nhà đầu tư cần cẩn trọng, vì đây là lúc cổ phiếu có thể giảm giá, làm giảm giá trị tài sản ròng theo tỷ lệ đòn bẩy. Lời khuyên từ Chứng khoán OnStocks là chỉ nên sử dụng đòn bẩy tài chính khi đã có kinh nghiệm và khi thị trường có dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng, tránh rủi ro khi có dấu hiệu không ổn định từ kinh tế vĩ mô.
Theo dõi các khoản đầu tư một cách cẩn thận là một yếu tố quan trọng trong quản trị rủi ro khi đầu tư vào thị trường chứng khoán. Paul Singer, được biết đến với biệt danh “Kền kền chúa” trên thị trường tài chính, đã nhấn mạnh rằng “Rủi ro cần được quản lý liên tục và đảm bảo mọi lúc, đó là cách duy nhất để thực sự kiểm soát rủi ro.” Thị trường chứng khoán thay đổi từng ngày dựa trên tình hình kinh tế trong và ngoài nước, do đó, việc theo dõi tin tức thường xuyên là cần thiết để có thể điều chỉnh danh mục đầu tư kịp thời, từ đó giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư là một chiến lược quan trọng trong việc quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán. Điều này đòi hỏi nhà đầu tư phải phân bổ vốn đầu tư vào nhiều cổ phiếu, ngành, khu vực và thị trường khác nhau, nhằm giảm thiểu rủi ro từ một cổ phiếu hoặc một ngành cụ thể. Đa dạng hóa danh mục giúp cân bằng tỷ lệ lợi nhuận và rủi ro của toàn bộ danh mục đầu tư, đồng thời tăng cơ hội bắt được những cổ phiếu có hiệu suất cao và giảm thiểu tác động tiêu cực từ biến động của một phần nhỏ của thị trường.
Tìm hiểu kỹ thị trường là một phương pháp quan trọng giúp quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán. Điều này đòi hỏi nhà đầu tư phải hiểu rõ về xu hướng, nhịp độ, sức khỏe và các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường, cũng như các cổ phiếu mà họ quan tâm. Bằng cách tìm hiểu kỹ thị trường, nhà đầu tư có thể đánh giá được tiềm năng và rủi ro của các cơ hội đầu tư, từ đó ra quyết định mua bán một cách thông minh và hiệu quả, đồng thời tránh được những sai lầm do thiếu thông tin hoặc cảm xúc.
Tìm kiếm công ty môi giới uy tín cũng là một trong những biện pháp quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán. Điều này đảm bảo rằng nhà đầu tư có được sự hỗ trợ, tư vấn và bảo vệ quyền lợi từ một đối tác đáng tin cậy, giúp họ tránh được những rủi ro có thể xuất phát từ gian lận hoặc lừa đảo từ phía công ty môi giới. Tìm kiếm công ty môi giới uy tín cũng giúp tiết kiệm chi phí giao dịch và nâng cao hiệu quả đầu tư của nhà đầu tư.
Đầu tư chứng khoán dài hạn được coi là một trong những phương pháp quản trị rủi ro hiệu quả. Điều này yêu cầu nhà đầu tư lựa chọn các cổ phiếu có nền tảng kinh doanh vững chắc, tiềm năng tăng trưởng và khả năng sinh lời ổn định trong thời gian dài. Chiến lược đầu tư chứng khoán dài hạn giúp giảm thiểu tác động của biến động ngắn hạn trên thị trường, từ đó tận dụng lợi thế của lãi kép và tăng giá trị của cổ phiếu theo thời gian. Bên cạnh đó, đầu tư chứng khoán dài hạn cũng giúp tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí giao dịch cho nhà đầu tư, đồng thời tránh được những sai lầm phổ biến do ảnh hưởng của cảm xúc hoặc thiếu kiên nhẫn.
Tuân thủ các quy tắc đầu tư chứng khoán là một phần quan trọng trong chiến lược đầu tư dài hạn. Điều này bao gồm việc nghiên cứu, phân tích và đánh giá kỹ lưỡng các cổ phiếu trước khi đầu tư, cũng như tuân thủ các nguyên tắc cơ bản như mua ở mức giá thấp và bán ở mức giá cao, không bị cuốn theo đám đông, không để cảm xúc chi phối, không đầu cơ quá mức, và không sử dụng vốn vay để đầu tư. Việc tuân thủ các quy tắc đầu tư chứng khoán giúp tránh được những sai lầm thường gặp, đồng thời nâng cao kỹ năng và kinh nghiệm đầu tư. Điều này cũng giúp nhà đầu tư xây dựng được chiến lược và kế hoạch đầu tư rõ ràng, từ đó kiểm soát rủi ro và tối đa hóa lợi nhuận.
4. Kết luận quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán
Quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán là một bước quan trọng để đảm bảo bảo vệ vốn và tối ưu hóa lợi nhuận. Điều này đặt ra một loạt câu hỏi và yêu cầu nhà đầu tư phải áp dụng các chiến lược phù hợp để đạt được mục tiêu đầu tư của mình.
Đầu tiên và quan trọng nhất, việc xác định khẩu vị rủi ro là chìa khóa. Mỗi nhà đầu tư có một mức độ chấp nhận rủi ro khác nhau, và việc hiểu rõ mức độ này sẽ giúp họ lựa chọn các cổ phiếu và chiến lược đầu tư phù hợp. Đối với người mới bắt đầu, việc chọn các cổ phiếu có rủi ro thấp và tập trung vào việc bảo toàn vốn có thể là lựa chọn tốt. Trái lại, những nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cao hơn có thể chấp nhận các cổ phiếu với tiềm năng sinh lời cao hơn, nhưng đi kèm với rủi ro lớn hơn.
Điểm thứ hai là việc xác định điểm thoát lệnh và mức độ lỗ chấp nhận được trước khi mở vị thế. Điều này giúp nhà đầu tư không bị mất kiểm soát khi thị trường diễn biến không như dự đoán và đảm bảo rằng họ không mất quá nhiều vốn trong một vị thế. Điểm này cũng giúp họ giữ được tâm lý ổn định và không bị cuốn vào cảm xúc của thị trường.
Cuối cùng, việc áp dụng quản trị rủi ro trong đầu tư chứng khoán như đa dạng hóa danh mục đầu tư, tuân thủ các quy tắc cơ bản và sử dụng đòn bẩy một cách hợp lý là rất quan trọng. Đa dạng hóa giúp giảm thiểu rủi ro cụ thể của từng cổ phiếu hoặc ngành, trong khi tuân thủ các quy tắc cơ bản giúp tránh được những sai lầm phổ biến. Sử dụng đòn bẩy một cách hợp lý có thể gia tăng lợi nhuận nhưng cũng đi kèm với rủi ro tăng lên, do đó, cần phải thận trọng khi áp dụng đòn bẩy.
Tóm lại, việc quản lý rủi ro là một phần không thể thiếu trong mọi chiến lược đầu tư. Bằng cách hiểu rõ khẩu vị rủi ro của mình, xác định điểm thoát lệnh và mức độ lỗ chấp nhận được, và áp dụng các nguyên tắc quản lý rủi ro cơ bản, nhà đầu tư có thể tối ưu hóa hiệu quả đầu tư và đạt được mục tiêu tài chính của mình.
Nguồn: Onstocks
