Để đầu tư chứng khoán một cách hiệu quả, các nhà đầu tư phải nắm vững các loại lệnh chứng khoán như LO, MP, ATO, ATC, PLO. Hiểu rõ về cách đặt lệnh giao dịch sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong quá trình giao dịch, đồng thời tăng khả năng kiếm lợi nhuận. Nhà đầu tư phải chọn một trong các loại lệnh như LO, MP, ATO, ATC, PLO để đặt lệnh mua bán chứng khoán, tuỳ vào nhu cầu và thời gian giao dịch.
1. Giao dịch khớp lệnh giá mở cửa (ATO)
Lệnh ATO (At the Open) là một loại lệnh giao dịch chứng khoán được thực hiện tại giá khớp lệnh được xác định ở thời điểm mở cửa phiên giao dịch, đặc biệt chỉ áp dụng cho sàn chứng khoán TP HCM. Lệnh này có thể được nhập vào hệ thống trước hoặc trong quá trình phiên khớp lệnh định kỳ để xác định giá mở cửa. Sau khi đồng hồ chỉ 9h15, lệnh ATO sẽ không được thực hiện hoặc bất kỳ phần nào của nó còn lại không khớp tự động sẽ bị hủy.
Trong quá trình khớp lệnh chứng khoán, lệnh ATO được ưu tiên hơn lệnh giới hạn. Nếu chỉ có lệnh ATO trên sổ lệnh, thì giá khớp lệnh xác định ở thời điểm mở cửa sẽ không được áp dụng.
Lệnh mua bán ATO được nhập vào hệ thống giao dịch để xác định giá mở cửa trong quá trình khớp lệnh thông thường. Nếu lệnh không thể thực hiện hoặc không được thực hiện đầy đủ, nó sẽ tự động bị hủy sau khi giá mở cửa được xác định.
Trong quá trình so khớp lệnh, lệnh ATO được ưu tiên trước lệnh giới hạn. Tuy nhiên, nếu chỉ có lệnh ATO và không có lệnh giới hạn, thì giá khớp lệnh xác định ở thời điểm mở cửa sẽ không được xác định.
>>> Xem thêm bài viết: Hiểu về uptrend và downtrend để đầu tư hiệu suất cao
2. Lệnh thị trường HSX (MP)
Lệnh thị trường (MP) trên sàn TP HCM là lệnh mua chứng khoán tại mức giá bán thấp nhất hoặc bán chứng khoán tại mức giá cao nhất đang có trên thị trường. Nói cách khác, đây là lệnh mà bên mua hoặc bán chậm nhất giao dịch với bất cứ giá nào.
Trong trường hợp lệnh MP không khớp hết khối lượng, nó sẽ được xem như là một lệnh mua tại giá bán cao hơn hoặc bán tại giá mua thấp hơn so với lệnh tiếp theo có sẵn trên thị trường. Nếu sau khi áp dụng nguyên tắc này mà vẫn còn khối lượng chưa được khớp, lệnh MP sẽ được chuyển đổi thành lệnh giới hạn. Trong trường hợp giá thực hiện cuối cùng đạt tới giá trần (đối với lệnh mua) hoặc giá sàn (đối với lệnh bán), lệnh MP sẽ chuyển thành lệnh LO mua tại giá trần hoặc lệnh LO bán tại giá sàn.
Lệnh MP chỉ có thể được nhập vào hệ thống trong các phiên giao dịch liên tục. Nếu không có lệnh LO tương ứng được tìm thấy vào thời điểm nhập lệnh, lệnh MP sẽ bị hủy.
Trên sàn chứng khoán Hà Nội, khái niệm lệnh thị trường được diễn giải tương tự như trên sàn TP HCM, tuy nhiên, có sự phân chia khác biệt về các loại lệnh. Cụ thể:
- Lệnh thị trường giới hạn (MTL): Nếu không thực hiện được toàn bộ khối lượng, phần còn lại sẽ được chuyển thành lệnh LO và tuân theo các quy định về sửa đổi hoặc hủy bỏ lệnh LO.
- Lệnh thị trường khớp toàn bộ hoặc hủy (MOK): Nếu không thực hiện được toàn bộ khối lượng, lệnh sẽ bị hủy ngay sau khi được nhập vào hệ thống.
- Lệnh thị trường khớp và hủy (MAK): Được hiểu là lệnh có thể thực hiện hoặc hủy bỏ toàn bộ hoặc một phần khối lượng, với phần còn lại sẽ bị hủy ngay sau khi lệnh được khớp.
>>> Xem thêm bài viết: Cách xử lý call margin cho nhà đầu tư chứng khoán
3. Lệnh thị trường HNX
Lệnh thị trường trên sàn giao dịch chứng khoán HNX là các lệnh mua ở mức giá chào bán thấp nhất hoặc các lệnh bán ở mức giá chào mua cao nhất hiện có trên thị trường trong các phiên ghép nối liên tiếp. Có ba loại lệnh thị trường HNX như sau:
- Lệnh MAK: Đây là loại lệnh có khả năng được khớp toàn bộ hoặc một phần, và các lệnh còn lại sẽ bị hủy ngay sau khi giao dịch được thực hiện.
- Lệnh MOK: Đây là loại lệnh sẽ bị hủy ngay khi được nhập vào hệ thống nếu không thực hiện được đầy đủ khối lượng.
- Các lệnh MTL: Đây là các lệnh có thể được thực hiện toàn bộ hoặc một phần, và các lệnh còn lại sẽ chuyển thành lệnh LO (lệnh giới hạn) sau khi giao dịch được thực hiện.
4. Lệnh giới hạn (LO)
Lệnh giới hạn (LO) là lệnh mua hoặc bán chứng khoán tại một mức giá xác định hoặc tốt hơn và là loại lệnh phổ biến nhất được sử dụng bởi các nhà đầu tư. Lệnh LO được áp dụng với 2 sàn chứng khoán là Sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSX) và sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX).
Đặc điểm lệnh LO:
- Lệnh giới hạn được thực hiện suốt phiên giao dịch, trừ giao dịch thoả thuận sau 14h45, và đối với sàn UPCOM, lệnh này có thể được thực hiện đến 15h.
- Nếu đặt lệnh chứng khoán LO trước phiên giao dịch hoặc trong giờ nghỉ trưa, lệnh sẽ ở trạng thái chờ.
- Khi phiên giao dịch bắt đầu, hệ thống sẽ thông báo lệnh có hiệu lực.
- Lệnh LO bắt đầu có hiệu lực kể từ khi được nhập vào hệ thống cho đến hết ngày giao dịch hoặc khi lệnh bị hủy.
5. Lệnh chờ/Lệnh điều kiện
Lệnh điều kiện là một tính năng quan trọng giúp nhà đầu tư mua bán chứng khoán một cách linh hoạt, đặc biệt là đối với những nhà đầu tư không có thời gian theo dõi thị trường liên tục. Có nhiều loại lệnh chờ như sau:
- Lệnh điều kiện với thời gian (Lệnh TCO): Nhà đầu tư có thể đặt lệnh trước phiên giao dịch từ một đến nhiều ngày với số lượng và mức giá xác định. Lệnh này có thời gian hiệu lực tối đa là 30 ngày. Lệnh được đặt bất cứ lúc nào và nằm chờ trong hệ thống của công ty chứng khoán cho đến khi điều kiện được đáp ứng. Nhà đầu tư có thể chọn kiểu khớp lệnh là phát sinh một lần hoặc phát sinh cho đến khi khớp hết khối lượng.
- Lệnh tranh mua hoặc tranh bán (Lệnh PRO): Đây là lệnh mà nhà đầu tư sẵn sàng mua ở các giá ATO/trần/ATC và sẵn sàng bán ở các giá ATO/sàn/ATC. Lệnh này có hiệu lực cho phiên giao dịch tiếp theo sau khi được đặt và có thể đặt trước cho tối đa 30 ngày giao dịch tiếp theo.
- Lệnh dừng (Lệnh ST): Là lệnh mà nhà đầu tư xác định trước giá cắt lỗ hoặc chốt lãi trong tương lai. Lệnh này có hiệu lực ngay khi đặt và kéo dài trong 30 ngày.
- Lệnh xu hướng (Lệnh TS): Nhà đầu tư chọn mã chứng khoán và khối lượng muốn giao dịch, cộng thêm khoảng dừng theo giá trị tuyệt đối hoặc giá trị tương đối. Bên cạnh đó, nhà đầu tư có thể thiết lập thêm giá mua thấp nhất hoặc giá bán cao nhất. Khi giá chứng khoán chạm đến khoảng dừng hoặc giá đã đặt, lệnh sẽ được kích hoạt. Tương tự các loại lệnh điều kiện khác, lệnh xu hướng có hiệu lực trong 30 ngày.
6. Giao dịch khớp lệnh chứng khoán giá đóng cửa (ATC)
Lệnh ATC, tương tự như lệnh ATO, được sử dụng để xác định giá đóng cửa vào 14h45 trên cả sàn TP.HCM và Hà Nội.
Đặc điểm của lệnh ATC:
- Lệnh giao dịch chứng khoán ATC có thời gian hiệu lực từ 14h30 đến 14h45. Sau thời gian này, nếu lệnh không khớp hoặc không được thực hiện, hệ thống sẽ tự động hủy bỏ.
- Lệnh ATC được ưu tiên hơn lệnh LO trong quá trình khớp lệnh.
- Trong trường hợp chỉ có lệnh ATC trong sổ lệnh, không thể xác định được giá khớp lệnh khi đến phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa.
7. Lệnh chứng khoán sau giờ làm việc (PLO)
Giao dịch khớp lệnh sau giờ (PLO) chỉ áp dụng cho sàn chứng khoán Hà Nội. Đây là loại lệnh mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa sau khi kết thúc phiên ATC. Nhà đầu tư chỉ được nhập lệnh này vào hệ thống trong khoảng thời gian từ 14h45 đến 15h, và nếu có lệnh đối ứng đã sẵn sàng, lệnh sẽ được khớp ngay. Các lệnh PLO sẽ tự động bị huỷ nếu không được thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ.
Đặc điểm của lệnh PLO:
- Trong trường hợp phiên khớp lệnh định kỳ không xác định được giá đóng cửa, lệnh PLO cũng sẽ không được nhập vào hệ thống.
- Lệnh mua hoặc bán chứng khoán ở mức giá đóng cửa. Trong quá trình khớp, lệnh ATC được ưu tiên hơn lệnh giới hạn.
- Nếu trên sổ lệnh chỉ có lệnh ATC, phiên khớp lệnh thông thường sẽ không xác định được giá khớp lệnh.
- Nếu lệnh không được thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, lệnh sẽ tự động bị hủy sau khi kết thúc phiên.
8. Những điểm cần lưu ý khi đặt lệnh chứng khoán
Những điểm quan trọng cần chú ý trong giờ giao dịch chứng khoán giúp nhà đầu tư tận dụng tối đa cơ hội và tránh rủi ro không mong muốn. Mỗi sàn giao dịch chứng khoán thường hoạt động trong 3 phiên khác nhau, nhưng thời gian của từng phiên không đồng nhất. Khi bước vào thị trường này, việc hiểu rõ về giờ giao dịch chứng khoán là quan trọng để có thể đưa ra cách mua cổ phiếu đúng đắn và tối ưu hóa lợi nhuận. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý:
- Mỗi phiên giao dịch sẽ có các loại lệnh áp dụng cùng với loại chứng khoán mà bạn có thể giao dịch. Tuy nhiên, lệnh giới hạn (Limit Order) có thể được thực hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong giờ giao dịch.
- Thời gian giao dịch chứng khoán khác nhau tùy theo loại tài sản, vì vậy quan trọng phải nắm rõ điều này để tránh những thời điểm không lý tưởng như cuối tuần hoặc cuối ngày, khi có thể gây ra biến động giá hoặc kẹt dòng tiền. Ví dụ, thời gian thanh toán cho cổ phiếu thường là từ một đến hai ngày sau khi mua.
- Các sàn giao dịch ở Việt Nam thường có sự chênh lệch khoảng 15 phút giữa các khung giờ giao dịch.
- Mỗi khung giờ giao dịch sẽ có các loại lệnh khác nhau và thứ tự ưu tiên cũng được quy định trước.
Để trở thành một nhà đầu tư cổ phiếu thành công, việc hiểu rõ về lệnh chứng khoán là vô cùng quan trọng. Hy vọng thông tin của Chứng khoán OnStocks sẽ giúp bạn nắm bắt được thời gian giao dịch chứng khoán của từng sàn và phương thức khớp lệnh tại Việt Nam.
Nguồn: Onstocks
