Phương pháp Dupont là gì? Đây là mô hình phân tích chứng khoán giúp thấy mối tương quan giữa những chỉ số đến ROE và nguyên nhân gây biến động của chỉ số.
Phương pháp Dupont là gì?
Phương pháp mô hình Dupont (Dupont Analysis) là một phương pháp cơ bản dùng để đánh giá khả năng sinh lời của một công ty thông qua các chỉ số tài chính, đặc biệt là chỉ số ROE (Return on Equity) – đây là tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu.
ROE là một chỉ số quan trọng đối với nhà đầu tư chứng khoán, giúp họ xác định những doanh nghiệp có khả năng sử dụng vốn hiệu quả trong cả ngắn hạn và dài hạn. Từ đó, nhà đầu tư có thể tìm ra những cổ phiếu tiềm năng với khả năng tăng trưởng, qua đó chọn lựa được những cổ phiếu tốt để tăng hiệu quả kiến thức đầu tư.
Công thức tính ROE theo phương pháp Dupont
Công thức tính ROE cơ bản có thể được thể hiện như sau:
ROE = Thu nhập ròng x Vòng quay của tổng tài sản x Hệ số vốn chủ sở hữu
Hoặc: ROE = (Lợi nhuận tính sau thuế / Vốn của chủ sở hữu bình quân) x 100%
Hoặc: ROE = Tỷ suất của lợi nhuận ròng x Vòng quay tài sản x Đòn bẩy tài chính
Đối với nhà đầu tư, hệ số lợi nhuận là yếu tố cực kỳ quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động của một doanh nghiệp. Do đó, chỉ số ROE là một trong những chỉ tiêu quan trọng nhất. Vì vốn chủ sở hữu là một phần cấu thành tổng nguồn vốn hình thành tài sản, chỉ số ROE sẽ chịu ảnh hưởng từ hệ số lợi nhuận trên tổng tài sản.
Để nâng cao chỉ số ROE, nhà quản lý có thể thực hiện một số biện pháp sau:
- Điều chỉnh tỷ lệ nợ vay và tỷ lệ vốn chủ sở hữu sao cho phù hợp với khả năng hoạt động của công ty.
- Tăng hiệu quả sử dụng tài sản bằng cách cải thiện số vòng quay của tài sản.
- Tìm cách tăng doanh thu thuần, giảm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm tăng lợi nhuận thu về.
Theo đó:
- Lợi nhuận sau thuế (Earnings): Nếu công ty có công ty con, đây là tổng lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ.
- Vốn chủ sở hữu bình quân (Equity): Là toàn bộ vốn của cổ đông, bao gồm vốn điều lệ, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối và các khoản mục khác.
Ưu và nhược điểm của phương pháp Dupont là gì?
Ưu điểm khi sử dụng phương pháp Dupont là gì? Đó là để phân tích tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp gồm:
- Công thức đơn giản giúp việc tính toán và phân tích các chỉ số trở nên dễ dàng.
- Mô hình này giúp xác định rõ ràng các chỉ số ảnh hưởng đến ROE, từ đó có thể tập trung vào các chỉ số quan trọng để theo dõi và cải thiện.
- Dựa trên phương trình Dupont, doanh nghiệp có thể nhận diện các điểm cần cải thiện như tăng tỷ suất lợi nhuận bằng cách giảm chi phí, nâng giá bán để tăng doanh thu, sử dụng đòn bẩy tài chính hợp lý để phát triển hoặc quản lý tài sản hiệu quả để đảm bảo tăng trưởng bền vững.
Tuy nhiên, phân tích theo mô hình phương pháp Dupont cũng sẽ có một số hạn chế. Hạn chế lớn nhất là việc phụ thuộc vào các phương trình kế toán và dữ liệu cơ bản. Nếu số liệu kế toán không chính xác hoặc không đáng tin cậy, kết quả phân tích có thể bị sai lệch và dẫn đến những nhận định không chính xác.
Ví dụ thực tế về phương pháp mô hình Dupont
Phương pháp Dupont ví dụ thực tế trong phân tích FPT và Viettel:
Khi áp dụng phân tích Dupont cho Công ty Cổ phần FPT trong quý 1, quý 2 và quý 3 năm 2021, nhà đầu tư có các thông tin sau:
- Tỷ suất của lợi nhuận ròng = Lợi nhuận tính sau thuế (3.786 tỷ đồng) / Doanh thu (24.953 tỷ đồng)
- Vòng quay của tài sản = Doanh thu (24.953 tỷ đồng) / Tổng số tài sản (13.970 tỷ đồng)
- Đòn bẩy tài chính = Tổng số tài sản (13.970 tỷ đồng) / Vốn chủ sở hữu bình quân (60.112 tỷ đồng)
Tính ROE của FPT trong 9 tháng đầu năm 2021:
ROE = 0.152 x 0.179 x 2.324 = 0.063 (6.3%)
So với ROE của Viettel trong cùng thời gian:
ROE = 0.016 x 1.073 x 3.729 = 0.064 (6.4%)
Từ phân tích này, nhà đầu tư có thể rút ra các thông tin sau:
- Tỷ suất lợi nhuận ròng của FPT cao hơn Viettel.
- Vòng quay tài sản của FPT thấp hơn Viettel.
Như vậy, sử dụng mô hình Dupont trong trường hợp này giúp nhà đầu tư so sánh hai doanh nghiệp trong cùng một thời điểm. Mô hình Dupont cũng rất hiệu quả khi được áp dụng để đánh giá các chỉ số của cùng một doanh nghiệp qua các năm.
Ví dụ với Hòa Phát: Mô hình Dupont có thể được dùng để phân tích ROE của Tập đoàn Hòa Phát trong giai đoạn từ 2016 đến 2020, với các phân tích báo cáo tài chính công ty như sau:
| Dupont | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
| Lợi nhuận sau thuế/trước thuế | 0.86 | 0.86 | 0.85 | 0.83 | 0.88 |
| Lợi nhuận trước thuế/EBIT | 0.96 | 0.95 | 0.95 | 0.91 | 0.87 |
| EBIT/Doanh thu | 0.24 | 0.21 | 0.19 | 0.16 | 0.19 |
| Vòng quay tổng số tài sản (Doanh thu/ Tổng số tài sản) | 1.13 | 1.07 | 1.85 | 1.71 | 0.77 |
| Tổng số tài sản/ Vốn của chủ sở hữu (Đòn bẩy tài chính) | 7.71 | 1.65 | 1.8 | 2.04 | 2.18 |
| ROE | 0.39 | 0.31 | 0.24 | 0.17 | 0.25 |
Các dự án của Hòa Phát đã được hưởng lợi từ chính sách ưu đãi thuế của nhà nước trong một khoảng thời gian dài. Tỷ lệ lợi nhuận trước thuế so với lợi nhuận sau thuế luôn cao hơn 0.85, cho thấy mức thuế suất của Hòa Phát (HPG) thấp hơn 15%.
Tỷ suất lợi nhuận ròng ở năm 2016 cao hơn so với các năm còn lại, nguyên nhân chủ yếu là do giá nguyên vật liệu quặng sắt và than tăng, dẫn đến doanh thu và lợi nhuận của công ty tăng mạnh.
Từ năm 2017 đến 2020, biên độ lợi nhuận của Hòa Phát giảm dần, nhưng từ năm 2022 chỉ số này bắt đầu có dấu hiệu phục hồi.
Về vòng quay tài sản, trong năm 2017-2018, tập đoàn Hòa Phát đã huy động tới 30.000 tỷ đồng để đầu tư vào hai dự án nhà máy Liên hợp sản xuất Gang Thép. Đến năm 2020, doanh thu của công ty đã tăng 40%.
Về đòn bẩy tài chính, Hòa Phát sử dụng đòn bẩy ngày càng tăng qua các năm. Tuy nhiên, với uy tín cao và tốc độ tăng trưởng tốt, việc sử dụng đòn bẩy tài chính của công ty có thể được đánh giá là khá hiệu quả.
Mặc dù tỷ lệ ROE của Hòa Phát giảm dần qua các năm, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc công ty hoạt động không hiệu quả. Cần phải theo dõi báo cáo tài chính và phân tích chi tiết theo phương pháp Dupont ROA để đánh giá các yếu tố tác động. Chỉ số ROE giảm có thể do công ty mở rộng sản xuất hoặc doanh thu giảm do chi phí đầu tư lớn. Tuy nhiên, khi các nhà máy mới đi vào hoạt động, tốc độ tăng trưởng sẽ là tín hiệu cho sự phục hồi của ROE trong tương lai.
Điều kiện để áp dụng phương pháp Dupont là gì?
Điều kiện quan trọng nhất khi đánh giá một doanh nghiệp theo phương pháp Dupont là gì? Đó là số liệu đầu vào phải đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy. Tuy nhiên, số liệu kế toán đôi khi có thể bị các doanh nghiệp điều chỉnh hoặc “làm đẹp” báo cáo tài chính để thu hút sự quan tâm từ các nhà đầu tư.
Một số thủ thuật thường được sử dụng để làm đẹp báo cáo tài chính bao gồm: giảm chi phí thông qua việc vốn hóa, ghi nhận doanh thu ảo, bỏ qua hoặc trích lập không đúng với quy định các khoản dự phòng gây tổn thất tài sản, hạch toán sai niên độ kế toán, thay đổi phương pháp khấu hao hoặc ghi nhận công nợ thấp hơn thực tế.
Các bước phân tích Dupont hiệu quả, nhanh chóng
Phân tích theo phương trình Dupont giúp nhà quản trị và nhà đầu tư nhận diện các mối liên hệ giữa các chỉ tiêu tài chính, từ đó xác định các yếu tố tác động đến chỉ tiêu phân tích theo một trình tự rõ ràng.
Các bước phân tích theo Dupont được thực hiện như sau:
- Bước 1: Thu thập số liệu kinh doanh từ báo cáo tài chính cùng các thông tin liên quan đến hoạt động sản xuất, bán hàng và các yếu tố khác.
- Bước 2: Nhập các số liệu đã thu thập vào bảng tính để tính toán theo công thức Dupont.
- Bước 3: Đưa ra kết luận về các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp.
- Bước 4: Kiểm tra và phân tích lại dữ liệu một lần nữa để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy.
Trên đây HVA đã chia sẻ các thông tin cơ bản về phương pháp Dupont là gì, hy vọng giúp bạn hiểu rõ hơn về phân tích Dupont cũng như các bước thực hiện và mục đích của phương pháp Dupont. Điều này sẽ hỗ trợ bạn trong việc tìm kiếm các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả để có những phương án đầu tư tối ưu.
