Trong những năm gần đây, RWA (Real World Assets) được xem như một hướng tiếp cận mới trong việc ứng dụng công nghệ cho quản trị tài sản, minh bạch dòng tiền và tối ưu hóa khả năng kết nối vốn. Trên thế giới, nhiều nghiên cứu độc lập ghi nhận tốc độ tăng trưởng đáng chú ý của lĩnh vực này khi các tổ chức tài chính tìm kiếm các mô hình vận hành minh bạch, hiệu quả và giảm thiểu rủi ro. Việt Nam, nhờ dân số trẻ, mức độ thích ứng công nghệ cao và nhu cầu vốn lớn của doanh nghiệp, được đánh giá là một trong những quốc gia có điều kiện thuận lợi để đón nhận xu hướng này nếu các mô hình được triển khai phù hợp với khung pháp lý hiện hành.
Bức tranh doanh nghiệp Việt Nam và nhu cầu cải thiện khả năng tiếp cận vốn
Một trong những động lực then chốt thúc đẩy tiềm năng RWA tại Việt Nam đến từ cấu trúc nền kinh tế, nơi doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm tới 97% tổng lượng doanh nghiệp. Nhóm này thường gặp khó trong việc tiếp cận nguồn vốn truyền thống do yêu cầu hồ sơ, tài sản đảm bảo và sự thận trọng trong hoạt động cho vay. Trong bối cảnh tài chính được kiểm soát chặt chẽ hơn, nhu cầu về những giải pháp hỗ trợ minh bạch hóa dòng tiền, quản trị tài chính hiệu quả và cải thiện khả năng tiếp cận vốn trở nên cấp thiết. Đây là lý do nhiều chuyên gia dự đoán các mô hình dựa trên quản trị tài sản và dòng tiền bằng công nghệ có thể trở thành điểm tựa mới cho doanh nghiệp trong tương lai.
Tiềm năng phát triển RWA tại Việt Nam: từ công nghệ đến đến thói quen sử dụng
Việt Nam sở hữu dân số trẻ với hơn 70% dưới 40 tuổi, tỷ lệ thâm nhập smartphone vượt 80% và thói quen thanh toán online phát triển nhanh. Điều này tạo ra nền tảng lý tưởng để người dùng tiếp cận các mô hình tài chính số hóa. Khi người tiêu dùng quen thuộc hơn với việc giao dịch, mua sắm và quản lý tài sản qua thiết bị di động, khả năng phổ cập các mô hình dựa trên công nghệ ở quy mô lớn trở nên khả thi hơn so với nhiều thị trường trong khu vực.
Nguồn tài sản thực phong phú và khả năng số hóa
Việt Nam là quốc gia có hệ sinh thái tài sản phong phú và đa dạng, từ chuỗi cửa hàng F&B, bất động sản thương mại, doanh thu bán lẻ, tài sản trí tuệ cho đến các khoản phải thu của doanh nghiệp. Các tài sản này đều có điểm chung là gắn liền với dòng tiền vận hành thực tế và có khả năng đo lường bằng công nghệ. Nhờ đó, chúng trở thành những ứng viên phù hợp để nghiên cứu áp dụng các mô hình số hóa, từ minh bạch dòng tiền đến tự động hóa quy trình kiểm soát.
Tín hiệu tích cực từ các chính sách hiện hành và chuẩn mực kế toán
Giai đoạn 2025–2028 được xem là bước ngoặt quan trọng khi Việt Nam chuẩn bị triển khai các sandbox để thử nghiệm các mô hình tài chính – công nghệ mới. Sandbox mang ý nghĩa tạo ra một không gian thử nghiệm có kiểm soát, giúp đánh giá rủi ro và hiệu quả trước khi mô hình được áp dụng chính thức. Song song với đó, lộ trình chuyển đổi sang IFRS sẽ tăng cường mức độ minh bạch của báo cáo tài chính, giúp doanh nghiệp dễ dàng hội nhập với các chuẩn mực quốc tế. Sự kết hợp giữa khung thử nghiệm và chuẩn minh bạch mới được kỳ vọng sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của RWA tại Việt Nam.
Các xu hướng RWA nổi bật giai đoạn 2025–2030
Trong tương lai gần, nhiều xu hướng có thể định hình thị trường RWA tại Việt Nam. Mô hình quản lý doanh thu dự kiến sẽ có tốc độ phát triển nhanh nhờ sự phổ biến của hệ thống POS và dữ liệu bán hàng điện tử. Khi dòng tiền được ghi nhận theo thời gian thực, việc chuẩn hóa báo cáo và đánh giá hiệu quả kinh doanh trở nên dễ dàng hơn. Dòng tiền bất động sản thương mại cũng là phân khúc được quan tâm, bởi sự tách biệt giữa quyền sử dụng đất và dòng tiền vận hành giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý, đồng thời mang lại tính minh bạch cao.
Các công cụ nợ của doanh nghiệp có khả năng được hỗ trợ mạnh bởi công nghệ, đặc biệt ở khâu tự động hóa giám sát dòng tiền và chuẩn hóa quy trình báo cáo nhằm tăng cường minh bạch và hiệu quả quản lý. Tài sản trí tuệ và ngành công nghiệp văn hóa – bao gồm phim ảnh và nội dung sáng tạo – cũng trở thành lĩnh vực đáng chú ý khi nhu cầu đo lường doanh thu, bảo vệ quyền sở hữu và phân phối giá trị ngày càng lớn. Bên cạnh đó, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào phân tích rủi ro, định giá và phát hiện bất thường được dự báo là xu hướng quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả vận hành của toàn bộ hệ sinh thái.
Eric Vương nhấn mạnh: “Dòng tiền là ngôn ngữ chung của mọi loại tài sản. Khi dòng tiền minh bạch, thị trường sẽ tự tìm cách hoạt động hiệu quả hơn.”
Dự báo quy mô thị trường Việt Nam vào năm 2030
Theo các mô hình dự phóng quốc tế, thị trường RWA Việt Nam có thể đạt quy mô khoảng 40–60 tỷ USD vào năm 2030. Sự tăng trưởng này được phân bổ qua nhiều nhóm như doanh thu chuỗi cửa hàng, dòng tiền bất động sản thương mại, công cụ nợ doanh nghiệp, tài sản trí tuệ – phim, hàng hóa và các khoản phải thu. Tuy các con số chỉ mang tính tham khảo, chúng phản ánh sự kỳ vọng lớn của thị trường đối với quá trình số hóa tài sản trong thập kỷ tới.
Góc nhìn chuyên gia về triển vọng RWA tại Việt Nam
Nhiều chuyên gia nhận định Việt Nam đang bước vào giai đoạn quan trọng trong quá trình hiện đại hóa thị trường vốn. Ông Eric Vương cho biết: “Việt Nam đang đứng trước cơ hội xây dựng một tiêu chuẩn mới trong quản trị tài sản và minh bạch dòng tiền. Điều quan trọng là mọi mô hình mới cần được triển khai một cách thận trọng, tuân thủ và đặt yếu tố an toàn lên hàng đầu để đảm bảo phát triển bền vững.” Nhận định này phản ánh kỳ vọng rằng RWA, nếu được triển khai đúng hướng, sẽ hỗ trợ đáng kể cho sự minh bạch của thị trường và khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp.
Lời kết
Khi công nghệ tiếp tục phát triển và chuẩn mực minh bạch ngày càng được nâng cao, thị trường vốn Việt Nam có thể bước vào một giai đoạn chuyển đổi toàn diện. Sự xuất hiện của các mô hình RWA sẽ không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp quản trị tài sản hiệu quả hơn mà còn giúp nhà đầu tư tiếp cận tài sản theo cách linh hoạt và minh bạch. Đây có thể trở thành một trong những động lực quan trọng cho sự tăng trưởng của nền kinh tế số trong giai đoạn 2025–2030.
Chuỗi bài mang tính chia sẻ kiến thức – thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư hay chào bán sản phẩm tài chính, không nhằm để phân tích hay dự đoán pháp lý mà tập trung chia sẻ về công nghệ, kinh tế, đầu tư. Các nội dung đề cập đến các phần chưa có quy định chi tiết sẽ được giải thích và đề cập dựa trên kinh nghiệm tại các quốc gia đã triển khai trên thực tế. Quý độc giả cần chủ động tìm đọc và nắm rõ chủ trương chính sách, khung pháp lý hiện hành của Việt Nam thông qua văn bản chính thống; đồng thời, cần tuân thủ khung pháp lý hiện hành và chỉ hoạt động khi được cấp phép cụ thể, thận trọng và có trách nhiệm với Nhà nước, cộng đồng, xã hội.
Vương Lê Vĩnh Nhân (Eric Vương)
Chủ tịch HĐQT
Công ty Cổ phần Đầu tư HVA
